do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej,
do ministra spraw wewnętrznych i administracji
w sprawie składek na ubezpieczenie społeczne pracujących emerytów mundurowych dotkniętych "ustawą represyjną"
Zgłaszający: Kornelia Wróblewska, Jerzy Meysztowicz, Mirosław Suchoń, Elżbieta Stępień, Ryszard Petru, Katarzyna Lubnauer, Radosław Lubczyk, Piotr Misiło, Krzysztof Mieszkowski, Witold Zembaczyński, Ewa Lieder, Joanna Schmidt, Marek Sowa, Krzysztof Truskolaski, Kamila Gasiuk-Pihowicz, Paweł Kobyliński
W dniu 16 grudnia 2016 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. poz. 2270), zwana potocznie „ustawą dezubekizacyjną”.
Zgodnie z ww. ustawą organ emerytalny został zobowiązany do ponownego ustalenia wysokości emerytur i rent inwalidzkich funkcjonariuszom oraz rent rodzinnych po funkcjonariuszach, którzy pozostawali w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 roku, i którzy w okresie od dnia 22 lipca 1944 roku do dnia 31 lipca 1990 roku pełnili służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r. poz. 708, z późn. zm.).
W efekcie od 1 października br. emerytom i rencistom służb mundurowych (oraz ich rodzinom), którzy choć jeden dzień przepracowali w organach bezpieczeństwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, zostały drastycznie obniżone świadczenia, bez względu na to, jak długo i w jakich formacjach pracowali potem dla wolnej Polski.
Najważniejszym elementem tej ustawy jest zapis mówiący o ustaleniu maksymalnej wysokości świadczenia. Każda z osób dotkniętych tą ustawą, bez względu na to czy przepracowała w służbach PRL 1 dzień czy 20 lat, i czy pełniła funkcje biurowe w PRL, czy generalskie w wolnej Polsce może maksymalnie otrzymywać niewiele ponad 1700 zł „na rękę”.
Wiele z tych osób cały czas pracuje, albo z powodu tej dramatycznej ustawy będzie musiała wrócić do pracy, mimo problemów zdrowotnych i często bardzo podeszłego wieku. Z tytułu tej pracy osoby te odprowadzają składki na ubezpieczenie społeczne do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednakże w przeciwieństwie do cywilnych emerytów, a także emerytów mundurowych nie objętych ustawą represyjną, te środki nie mogą podwyższyć ich emerytury z uwagi na arbitralny zapis ustawy.
W związku z powyższym proszę o udzielenie odpowiedzi co stanie się z tymi składkami na ubezpieczenie społeczne, wypracowanymi i wpłacanymi przez emerytów mundurowych?
Data wpływu: 19-10-2017
Data wysłania: 25-10-2017
Odpowiedź na interpelację nr 16564
w sprawie składek na ubezpieczenie społeczne pracujących emerytów mundurowych dotkniętych "ustawą represyjną"
Odpowiadający: podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Marcin Zieleniecki
Warszawa, 09-11-2017
W związku z interpelacją posłanki Kornelii Wróblewskiej i grupy posłów, przesłaną przy piśmie z dnia 25 października br., znak: K8INT16564, w sprawie „składek na ubezpieczenia społeczne pracujących emerytów mundurowych dotkniętych „ustawą represyjną”” uprzejmie informuję, że osoba uprawniona do emerytury policyjnej, która oprócz służby w Policji wykonywała pracę objętą powszechnym ubezpieczeniem społecznym, może uzyskać prawo do drugiej emerytury, na zasadach określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383, z późn. zm.), jeżeli spełnia wymagane warunki bez uwzględnienia okresów zawodowej służby. Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 2a ww. ustawy oraz art. 4 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji … (Dz. U. z 2016 r. poz. 708, z późn. zm.), przy ustalaniu prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i obliczaniu jej wysokości nie uwzględnia się okresów służby funkcjonariusza, który ma ustalone prawo do emerytury policyjnej, finansowanej z budżetu państwa.
W przypadku ubezpieczonych urodzonych przed 1 stycznia 1949 r., prawo do emerytury z FUS przysługuje pod warunkiem osiągnięcia wieku emerytalnego (60 lat – kobieta i 65 lat – mężczyzna) oraz udowodnienia wymaganego stażu ubezpieczeniowego (odpowiednio co najmniej 15 i 20 lat). W przypadku ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r. wymagane jest osiągnięcie wieku emerytalnego i udowodnienie jakiegokolwiek okresu ubezpieczenia (okresu składkowego i nieskładkowego). Prawo do podwyższenia kwoty emerytury do wysokości minimalnej, która od 1 marca 2017 r. wynosi 1000 zł, mają tylko te osoby (niezależnie od daty urodzenia), które udowodniły odpowiednio długi okres składkowy (kobieta – co najmniej 20 lat, mężczyzna – co najmniej 25 lat). Należy podkreślić, że okresy służby funkcjonariusza, który nabył prawo do emerytury policyjnej nie są uwzględniane przy ustalaniu prawa oraz wysokości emerytury z FUS.
Z przepisów art. 95 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz art. 7 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji wynika, że w razie zbiegu prawa do emerytury policyjnej przyznanej osobie, która pozostawała w służbie przed 2 stycznia 1999 r. z prawem do emerytury z FUS, wypłaca się świadczenie wyższe lub wybrane przez osobę uprawnioną, natomiast wypłata drugiego świadczenia ulega zawieszeniu.
Obowiązujące przepisy nie przewidują zwrotu składek wpłaconych na ubezpieczenie emerytalne, zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w sytuacji, w której dana osoba z tytułu wykonywanej działalności została prawidłowo objęta ubezpieczeniem społecznym, ale nie nabyła prawa do emerytury na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ponieważ nie spełniła wymaganych warunków albo nie może jej pobierać, ponieważ wypłacane jest jej świadczenie emerytalne z innego systemu emerytalnego.
Odpowiedź na interpelację nr 16564
w sprawie składek na ubezpieczenie społeczne pracujących emerytów mundurowych dotkniętych "ustawą represyjną"
Odpowiadający: sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Jarosław Zieliński
Warszawa, 01-12-2017 Szanowny Panie Marszałku, odpowiadając na interpelację numer 16564 Posłów na Sejm RP Pani Kornelii Wróblewskiej, Pana Jerzego Meysztowicza, Pana Mirosława Suchonia, Pani Elżbiety Stępień, Pana Ryszarda Petru, Pani Katarzyny Lubnauer, Pana Radosława Lubczyka, Pana Piotra Misiło, Pana Krzysztofa Mieszkowskiego, Pana Witolda Zembaczyńskiego, Pani Ewy Lieder, Pani Joanny Schmidt, Pana Marka Sowy, Pana Krzysztofa Truskolaskiego, Pani Kamili Gasiuk-Pihowicz oraz Pana Pawła Kobylińskiego w sprawie składek na ubezpieczenie społeczne pracujących emerytów mundurowych dotkniętych „ustawą represyjną”, w zakresie właściwości Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji przedstawiam, co następuje.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r. poz. 708, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, emerytowi uprawnionemu do emerytury obliczonej na podstawie art. 15 dolicza się na jego wniosek do wysługi emerytalnej, z zastrzeżeniem ust. 2 tej regulacji, okresy opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe po dniu 31 grudnia 1998 roku lub okres nieopłacania składek z powodu przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia. Stosownie do ust. 2 ww. przepisu, do wysługi emerytalnej dolicza się okresy, o których mowa w ust. 1, jeżeli emerytura wynosi mniej niż 75% podstawy jej wymiaru oraz emeryt ukończył 55 lat życia - mężczyzna i 50 lat życia - kobieta albo stał się inwalidą. Przepis art. 14 ustawy stosuje się odpowiednio do emerytur, których wysokość została ustalona na podstawie art. 15c ust. 1 i 3 ustawy, poprzez zapisy art. 15c ust. 2 ustawy, jednakże jak wskazano w art. 15c ust. 3 wysokość emerytury nie może być wyższa niż miesięczna kwota przeciętnej emerytury wypłaconej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ogłoszonej przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Od dnia 1 marca 2017 roku jest to kwota 2069,02 zł. Zatem pomimo doliczenia do wysługi emerytalnej okresów aktywności zawodowej po służbie wysokość świadczenia w tym przypadku nie może być wyższa niż miesięczna kwota przeciętnej emerytury wypłaconej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Jednocześnie informuję, że osoby, które mają ustalone prawo do emerytury z zaopatrzenia emerytalnego, legitymujące się poza okresami służby okresami pracy cywilnej, mają możliwość ustalenia emerytury z systemu powszechnego po spełnieniu warunków określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383, z późn. zm.), jednakże z wyłączeniem okresów służby. Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przy ustalaniu wysokości emerytury z systemu powszechnego nie uwzględnia się w wysłudze emerytalnej okresów czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim, okresów jej równorzędnych albo okresów zastępczych form tej służby, służby w Policji (Milicji Obywatelskiej) w Urzędzie Ochrony Państwa, w Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, w Agencji Wywiadu, w Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, w Służbie Wywiadu Wojskowego, w Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (w organach bezpieczeństwa publicznego), w Straży Granicznej, w Służbie Więziennej, w Państwowej Straży Pożarnej i w Biurze Ochrony Rządu, jeżeli z ich tytułu ustalono prawo do świadczeń pieniężnych określonych w ustawie lub ustalonych na podstawie ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r. poz. 1037, z późn. zm.). W przypadku podjęcia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaty emerytury z systemu powszechnego jako świadczenia korzystniejszego, świadczenie z zaopatrzenia emerytalnego zostanie zawieszone.
Należy również nadmienić, że zgodnie z art. 40 ust. 8a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778, z późn. zm.), na podstawie zawiadomienia przez właściwy organ emerytalny o ustaleniu prawa ubezpieczonego do emerytury na podstawie przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin lub przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, Zakład Ubezpieczeń Społecznych usuwa z ewidencji informacje o należnych i zwaloryzowanych składkach na ubezpieczenie emerytalne za okresy służby uwzględnione w wymiarze emerytury wojskowej lub policyjnej.
Natomiast w art. 111a ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 870, z późn. zm.) określono, iż środki zgromadzone na rachunku członka otwartego funduszu są przekazywane przez ten fundusz, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa, w sytuacji gdy: właściwy organ emerytalny zawiadomi o ustaleniu członkowi otwartego funduszu prawa do emerytury obliczonej na podstawie art. 15 lub prawa do jej zwiększenia na podstawie art. 14 ustawy.
Z poważaniem
MINISTER SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z up. Jarosław Zieliński Sekretarz Stanu