'

Interpelacja nr 19879

Szczegóły
Kategoria: Inne akty i opinie związane z odwołaniem

Interpelacja nr 19879

do ministra spraw wewnętrznych i administracji

w sprawie niektórych przepisów tzw. ustawy dezubekizacyjnej

Zgłaszający: Witold Zembaczyński

Data wpływu: 19-02-2018

Panie Ministrze,

konstrukcja prawna art. 15c ust. 3 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (tzw. ustawy dezubekizacyjnej), powoduje między innymi taki skutek, że im dłużej były funkcjonariusz pełnił służbę po 1990 roku i im wyższe, a zarazem bardziej odpowiedzialne, stanowisko zajmował, tym bardziej została obniżona jego emerytura (naliczana jest od ostatniego uposażenia od 40% do 75%). Pomimo, iż ustawowo przysługuje mu przelicznik 2,6% za każdy rok takiej służby, uzyskanie emerytury z tego okresu okazuje się fikcją.

Doliczenie do wysługi emerytalnej roku czy dwóch lat służby uznanej za „służbę na rzecz totalitarnego państwa”, a nawet ustawodawcy opisanym w uzasadnieniu projektu było przede wszystkim ograniczenie wysokich emerytur za „służbę na rzecz totalitarnego państwa”. Jednak byli funkcjonariusze nie mają możliwości wystąpienia do Zakładu Emerytalno- szczególności po 1990 roku. Oczywiście z rozwiązania takiego mogłyby skorzystać osoby, które posiadają co najmniej 15 lat służby niewskazanej w art. 13b ustawy emerytalnej. Zgodnie z art. 12 ustawy emerytalnej to jest wystarczający Rentowego MSWiA o pominięcie tego okresu przy obliczaniu emerytury i wyliczenia jej wyłącznie na podstawie innej służby, w okres do uzyskania emerytury dla osób, które podjęły służbę przed 2012 rokiem.

Do Sądu Okręgowego w Warszawie wpłynęło ponad 5 tysięcy spraw emerytowanych funkcjonariuszy, którzy zdecydowali się odwołać od ustawy dezubekizacyjnej. Jak twierdzą sami funkcjonariusze, odbieranie emerytur za uprawnienia jakie słusznie nabyli w III RP za nienaganną służbę, może stanowić zaprzeczenie konstytucyjnej zasady zaufania obywatela do państwa. Dlatego u podstaw swoich odwołań wskazują naruszenie art. 2 Konstytucji RP. Tak skonstruowana ustawa dyskryminuje każdego, kto choć jeden dzień „służył na rzecz totalitarnego państwa”. I nie jest ważne ile lat wcześniej lub później pełnił inną służbę albo pracował. Jego emerytura nigdy nie będzie wyższa od średniej ZUS. Co więcej, im dłuższe będzie miał okresy służby lub pracy niezakwalifikowane, jako „służba na rzecz totalitarnego państwa” tym większa część jego emerytury zostanie odebrana. W tej oraz wielu innych kwestiach w/w ustawy, Sąd Okręgowy wyraził wątpliwości poprzez zwrócenie się z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego.

W związku z powyższym, uprzejmie proszę o ustosunkowanie się do następujących pytań:

  1. Czy Ministerstwo podejmie prace legislacyjne w celu zmiany zapisu ustawy w art. 15c ust. 1 obniżającego podstawę wymiaru emerytur do 0,0 proc. za każdy rok służby przed 1989 rokiem?
  2. Proszę o informację ile w wyniku wprowadzenia niniejszej ustawy zaoszczędzono? Gdzie zostały przekazane zaoszczędzone środki finansowe?
  3. Czy ministerstwo jest przygotowane na ewentualną wypłatę odszkodowań oraz nieodpowiednich środków w momencie gdy obywatele dotknięci powyższą ustawą wygrają w Europejskim Trybunale Sprawiedliwości?
  4. Czy Ministerstwo może poświadczyć, że ustawa nie ma charakteru „represyjno-odwetowego”?
  5. Czy byli funkcjonariusze mają możliwości wystąpienia do Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA o pominięcie okresu „służby na rzecz totalitarnego państwa” przy obliczaniu emerytury i wyliczenia jej wyłącznie na podstawie innej służby, w szczególności po 1990 roku? Czy zwracano się do Ministerstwa z wnioskami w w/w sprawie? Ile wniosków złożono? Czy wnioski zostały rozpatrzone pozytywnie?

 

Odpowiedź na interpelację nr 19879  w sprawie niektórych przepisów tzw. ustawy dezubekizacyjnej

Odpowiadający: sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Jarosław Zieliński

Warszawa, 29-03-2018

Szanowny Panie Marszałku,

odpowiadając na interpelację numer 19879 Posła na Sejm RP Pana Witolda Zembaczyńskiego „w sprawie niektórych przepisów” ustawy zaopatrzeniowej[1], zwanej dalej „ustawą” należy wskazać, że w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji nie są obecnie prowadzone prace nad zmianą ustawy, o którą pyta Pan Poseł, tj. „(…) w celu zmiany zapisu ustawy w art. 15c. ust. 1. obniżającego podstawę wymiaru emerytur do 0,0 proc. za każdy rok służby przed 1989 rokiem”.

Odnosząc się do zagadnienia dotyczącego oszczędności dla budżetu państwa - w ocenie organu emerytalnego - trudno będzie je oszacować, zarówno w bieżącym roku, jak i w kolejnych latach. Z danych opracowanych w Zakładzie Emerytalno-Rentowym Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (ZER MSWiA) wynika, że kwota wydatków, o którą zmniejszono w poszczególnych miesiącach - począwszy od października 2017 roku - wydatki na świadczenia dla osób, którym wydano decyzje o ponownym ustaleniu wysokości emerytury, renty inwalidzkiej lub renty rodzinnej, w porównaniu do kwoty wydatków na świadczenia dla tych osób we wrześniu 2017 roku kształtowała się na zróżnicowanym poziomie. Przykładowo, łączna miesięczna kwota, o którą w wyniku tzw. „dezubekizacji” zmniejszono świadczenia, w porównaniu do wydatków na te świadczenia we wrześniu 2017 roku wyniosła odpowiednio:

  • w październiku 2017 roku - około 59 mln 444 tys. zł,
  • w listopadzie 2017 roku - około 57 mln 928 tys. zł,
  • w grudniu 2017 roku - około 56 mln 232 tys. zł.

Różnice w kwotach za poszczególne miesiące wynikają przede wszystkim z faktu, że w wielu przypadkach osoby, których świadczenie zostało obniżone, decydują się na pobieranie korzystniejszego, innego świadczenia z zaopatrzenia emerytalnego. Dotyczy to w szczególności osób uprawnionych zarówno do własnych świadczeń emerytalno-rentowych, jak i do rent rodzinnych po zmarłych współmałżonkach. Wnioski o zmianę rodzaju wypłacanego świadczenia składają przede wszystkim osoby pobierające dotychczas własną emeryturę lub rentę inwalidzką (aktualnie zweryfikowaną), które są również uprawnione do renty po zmarłym małżonku, a obecnie renta rodzinna jest świadczeniem korzystniejszym, gdyż nie podlegała weryfikacji, ponieważ zmarły małżonek nie pełnił służby na rzecz totalitarnego państwa. Podobnie osoby, którym w wyniku tzw. „dezubekizacji” obniżono dotychczas pobierane renty rodzinne, a które są jednocześnie uprawnione do własnych świadczeń - emerytury lub renty inwalidzkiej, niepodlegających weryfikacji, gdyż nie pełniły służby na rzecz totalitarnego państwa - składają wnioski o wznowienie wypłaty uprzednio zawieszonego swojego świadczenia.

W wyniku realizacji postanowień ustawy obniżającej z dniem 1 października 2017 roku wysokość indywidualnych świadczeń, Dyrektor ZER MSWiA - po dokonaniu wszystkich wypłat świadczeń emerytalno-rentowych i ich uregulowaniu za grudzień 2017 roku - zgłosił nadmiar środków budżetowych w pozycji „Świadczenia emerytalno-rentowe”. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji mając na uwadze postanowienia art. 177 ust. 3 pkt 2 (w związku z art. 177 ust. 1 pkt 3) ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2077) zablokował planowane wydatki budżetowe w części 42 - Sprawy wewnętrzne, w dziale 753 - Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, rozdziale 75301 - Świadczenia pieniężne z zaopatrzenia emerytalnego, w § 3110 - Świadczenia społeczne w kwocie 65.270 tys. zł, o czym poinformował Ministra Finansów.

Ponadto w odniesieniu do planu wydatków budżetu państwa na 2017 rok na świadczenia emerytalno-rentowe, w toku prac sejmowych nad projektem ustawy budżetowej na rok 2017, biorąc pod uwagę postanowienia ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. poz. 2270) oraz zakładane zmniejszenie wydatków począwszy od dnia 1 października 2017 roku, dokonano przesunięcia środków w kwocie 62.600 tys. zł ze świadczeń emerytalno-rentowych do budżetu Policji na zwiększenie zatrudnienia o 1 000 etatów. Pozostała kwota została wydatkowana na realizację bieżących wypłat świadczeń emerytalno-rentowych w 2017 roku, w tym na wzrost wydatków związanych ze wzrostem średniorocznej liczby wypłacanych świadczeń w 2017 r. w stosunku do 2016 roku.

Z kolei w przypadku kwoty przewidzianej na świadczenia emerytalno-rentowe w budżecie na 2018 rok wysokość planu wydatków na ten cel została skalkulowana z uwzględnieniem już zmniejszenia wydatków wynikających z realizacji postanowień ww. ustawy z dnia 16 grudnia 2016 roku.

Przechodząc do kwestii dotyczącej wypłaty ewentualnych odszkodowań w przypadku wyroków wydanych przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości należy wskazać, że jeśli takie odszkodowania zostaną zasądzone, to obowiązkiem Skarbu Państwa oraz jednostek organizacyjnych reprezentujących Skarb Państwa jest regulowanie ciążących na nich zobowiązań, a w konsekwencji ich obsługa.

W kontekście pytania numer 4[2] informuję, że w uzasadnieniu rządowego projektu wymienionej powyżej ustawy z dnia 16 grudnia 2016 roku (druk sejmowy nr 1061)[3] przedstawiono szczegółowo m.in. cel ustawy, a przy charakterystyce przyjętych rozwiązań ustawowych odwołano się do orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Nie można więc stwierdzić, że ustawa ma charakter „represyjno-odwetowy”.

Trzeba nadmienić, że Sąd Okręgowy w Warszawie skierował do Trybunału Konstytucyjnego, w związku z rozpoznawaniem odwołań od decyzji organu emerytalnego obniżających świadczenia emerytalne, pytanie prawne o zgodność z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej niektórych przepisów ustawy.

Odpowiadając na ostatnie zagadnienie zawarte w interpelacji należy wskazać, że w przypadku wpływu wniosku o pominięcie w wysłudze emerytalnej okresu służby na rzecz totalitarnego państwa, organ emerytalny wyda decyzję odmowną, gdyż brak jest przepisów prawa pozwalających organowi emerytalnemu na pominięcie przy wydawaniu decyzji istotnych dla sprawy dowodów. Zgodnie z art. 77 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 1257, z późn. zm.) organ administracji publicznej jest zobowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. W myśl § 20 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 października 2004 r. w sprawie trybu postępowania i właściwości organu w zakresie zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu i Państwowej Straży Pożarnej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2015 r. poz. 1148, z późn. zm.) organ emerytalny bada i ocenia całokształt sprawy o ustalenie prawa do zaopatrzenia emerytalnego lub wysokości świadczenia z tego tytułu na podstawie przedłożonych dokumentów, zeznań świadków oraz innych dowodów, a także oświadczeń wnioskodawcy. W związku z powyższym po otrzymaniu zaświadczenia z Instytutu Pamięci Narodowej o okresach służby na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b ustawy organ emerytalny jest zobowiązany z urzędu na podstawie art. 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin wszcząć postępowanie w sprawie ponownego ustalenia wysokości świadczeń, o których mowa w art. 15c, 22a oraz 24a ustawy.

Przepisy ustawy nie przewidują wyłączania na wniosek emeryta z okresów wysługi emerytalnej jakichkolwiek okresów służby mających wpływ na prawo lub wysokość świadczenia.

Z poważaniem

MINISTER SPRAW WEWNĘTRZNYCH i ADMINISTRACJI

z up. Jarosław Zieliński ,Sekretarz Stanu

[1] tj. ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2018 r. poz. 132, z późn. zm.).

[2] Czy Ministerstwo może poświadczyć, że ustawa nie ma charakteru „represyjno-odwetowego”?

[3] http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=1061